Hàng loạt sản phẩm bia, rượu giả, nhái thương hiệu đang tràn lan trên thị trường, không chỉ đe dọa uy tín của các doanh nghiệp chân chính, mà còn tiềm ẩn rủi ro nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng. Trước thực trạng đáng báo động này, Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) đã có Công văn số 32/CV-VBA ngày 26/5/2025 gửi Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia, kêu gọi hành động khẩn trương và quyết liệt hơn trong cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái.
Tình trạng nhái thương hiệu nổi tiếng
Theo Hiệp hội VBA, đối với ngành bia rượu nước giải khát trên thị trường hiện nay ghi nhận tình trạng gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ. Trên thị trường hiện nay, có một số sản phẩm bia lon được bán với giá rất rẻ (khoảng từ 120.000đ - 140.000đ/thùng 24 lon), trong khi giá bán hòa vốn để sản xuất ra dòng bia cùng loại ước tính từ 170.000 -190.000đ/thùng 24 lon). Các doanh nghiệp sản xuất bia chân chính có quyền đặt câu hỏi vì sao các sản phẩm bia lon này lại có thể bán với giá rẻ như vậy, cần có câu trả lời từ những người có trách nhiệm?
Bên cạnh đó, trên thị trường còn xuất hiện một số sản phẩm bia hơi có tên gọi, màu sắc keg bia na ná với thương hiệu bia nổi tiếng, khiến người tiêu dùng dễ nhầm lẫn với sản phẩm uy tín. Hiện tượng nhái thương hiệu bia hơi nổi tiếng thường đi kèm các chương trình khuyến mại, quảng cáo hấp dẫn nên người tiêu dùng dễ bị “sập bẫy”.
Tình trạng rượu không rõ nguồn gốc trên thị trường
Đối với mặt hàng rượu, theo phản ánh từ công ty sở hữu nhiều thương hiệu rượu lâu năm của Hà Nội, vấn nạn rượu lậu, rượu nằm ngoài quản lý của Nhà nước đã và đang hoành hành từ rất nhiều năm nay với diễn biến càng ngày các phức tạp, tinh vi. Nếu như hàng nhái bia chủ yếu gây tổn thất về kinh tế và uy tín thương hiệu thì rượu giả, nhái lại tiềm ẩn nguy cơ khôn lường cho sức khỏe cộng đồng. Theo Công văn của VBA, tình trạng rượu nhái đang diễn biến rất phức tạp, một số sản phẩm nhái có tên gọi, mẫu mã na ná với thương hiệu nổi tiếng. Trong khi đó, việc kiểm tra, kiểm soát cũng như xử lý các hành vi vi phạm còn gặp nhiều khó khăn, hạn chế, ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của công ty uy tín, ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ người tiêu dùng, làm thất thu cho ngân sách Nhà nước. Trong 5 năm gần đây, doanh thu thương hiệu rượu uy tín bị sụt giảm trung bình 10-15%, một phần do rượu nhái làm người tiêu dùng nhầm lẫn, hoang mang và khó khăn trong việc lựa chọn, sử dụng sản phẩm chính hãng. Các sản phẩm nhái có hình thức, mãu mã, nhãn hiệu tương tự với thương hiệu nổi tiếng...
Trong Công văn số 32/CV-VBA ngày 26/5/2025 gửi Văn phòng Thường trực Ban Chỉ đạo quốc gia Chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả, VBA nêu rõ: “Tình trạng sản xuất các sản phẩm bia, rượu trái phép, nghi ngờ có dấu hiệu vi phạm pháp luật nói trên ngày càng gia tăng và bán tràn lan trên toàn quốc, trở nên khó kiểm soát, gây ra nhiều thách thức lớn đối với sức khỏe người tiêu dùng và sự minh bạch trong kinh doanh, ảnh hưởng đến các doanh nghiệp tuân thủ đầy đủ quy định pháp luật và gây thất thu cho ngân sách Nhà nước v.v”.
Cần hành động kịp thời để giữ thị trường lành mạnh, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng
Giữa bối cảnh nền kinh tế từng bước phục hồi sau đại dịch, các doanh nghiệp sản xuất đồ uống tại Việt Nam lại đang phải đối mặt với một “đại dịch” khác mang tên hàng nhái, gian lận thương mại, vi phạm sở hữu trí tuệ. Vấn nạn này đang có chiều hướng gia tăng, trong khi các đối tượng làm hàng giả, hàng nhái, buôn lậu có nhiều hình thức gian lận ngày càng tinh vi thì công tác kiểm tra, giám sát còn gặp nhiều khó khăn vì nguồn lực còn hạn chế...
Trước thực tế trên, VBA kiến nghị với Ban Chỉ đạo 389 Quốc gia bổ sung mặt hàng rượu, bia vào kế hoạch thanh kiểm tra trong đợt cao điểm từ 15/5/2025 đến 15/6/2026. “Cần tăng cường quản lý hiệu quả, đảm bảo môi trường cạnh tranh công bằng, đẩy mạnh tuyên truyền nâng cao nhận thức của người dân, và siết chặt các biện pháp kiểm tra, xử lý” - Công văn nêu rõ.
VBA cũng đề xuất các giải pháp cụ thể như: Tăng cường kiểm soát việc cấp giấy phép sản xuất rượu; Tổng kiểm tra điều kiện đảm bảo an toàn thực phẩm tại các cơ sở sản xuất; Rà soát quy định dán tem sản phẩm trong quá trình lưu thông; Áp dụng chế tài mạnh hơn đối với các cơ sở sản xuất hàng giả, hàng nhái.
Với sự chỉ đạo sát sao của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 13/CT-TTg ngày 17/5/2025 và Công điện số 65/CĐ-TTg ngày 15/5/2025 về tăng cường đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ trong tình hình mới, sự vào cuộc khẩn trương, quyết liệt của các cơ quan chức năng, hy vọng tình trạng hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực bia, rượu, nước giải khát sẽ được quan tâm kiểm tra, xử lý để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp, đảm bảo an ninh, an toàn sức khỏe cộng đồng, góp phần phát triển kinh tế - xã hội bền vững.
Cuộc chiến chống hàng giả, hàng nhái, vi phạm sở hữu trí tuệ trong lĩnh vực đồ uống là hành trình dài đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ và quyết liệt của toàn xã hội. Trong đó, các doanh nghiệp cần chủ động bảo vệ thương hiệu của mình, hợp tác chặt chẽ với cơ quan chức năng để xử lý vi phạm. Người tiêu dùng cần nâng cao hiểu biết, cảnh giác với hàng giả, hàng nhái, lựa chọn sản phẩm có uy tín, có nguồn gốc rõ ràng. Các cơ quan chức năng, ngoài việc “mạnh tay” kiểm tra, xử lý vi phạm, cần tăng cường công tác tuyên truyền để mọi người dân hiểu được hậu quả khôn lường của việc sử dụng sản phẩm không rõ nguồn gốc...
Kiệt Vũ