Mẹ là người nghiện chè, nhưng cũng là người khó tính đặc biệt. Những hôm không mua được chè Đồ Sơn, mẹ kiên quyết không mua chè nơi khác. Mẹ bảo uống hương vị đậm đà thơm mát quen rồi, uống nơi khác không quen, chỉ thấy nhạt mồm nhạt miệng.

Cũng phải thôi, giữa đất trời mặn mòi của bán đảo Đồ Sơn (Hải Phòng), nơi sóng biển xô bờ quanh năm, có một ngọn núi linh thiêng mang tên Núi Ngọc. Ở đó, gần 10 héc-ta chè xanh đã âm thầm hiện diện qua bao thế kỷ. Những gốc chè cao lớn, mốc trắng, lặng lẽ vươn mình trong nắng gió biển khơi. Không cần chăm bón cầu kỳ, cũng chẳng ai bón phân, tưới nước, đồi chè ấy vẫn mơn mởn tươi xanh nhờ dòng suối Rồng trong lành chưa bao giờ cạn nước và lớp đất feralit màu mỡ phủ trên lưng núi.

Chè xanh Đồ Sơn không phải là loại chè tỉ mỉ hái búp, sao khô, đóng gói như chè Thái, chè Tân Cương. Ở đây, người ta hái cả lá, lá nhỏ mà dày, chừng hơn chục lá là đủ pha một ấm chè xanh dăm ba người uống. Lá được rửa sạch, thả vào ấm sành, ấm sứ nấu bằng nước suối Rồng - thứ nước trong vắt từ khe núi chảy ra. Để rồi, chỉ sau vài phút, một làn hương thanh mát đã lan tỏa, sắc nước vàng óng ánh như mật, vị chan chát đầu lưỡi, ngọt hậu nơi cổ họng. Thức uống dân dã vừa quý, vừa lành mà người Đồ Sơn ví von là “nước khe, chè núi” ấy đã khiến những người sành trà không tiếc lời ngợi ca và khiến nhiều du khách nhớ nhung, lưu luyến…

Tôi từng lên núi Ngọc, men theo con đường quanh co dẫn đến tháp Tường Long cổ kính. Giữa những đồi chè trập trùng, tôi dừng lại nghỉ chân, được người dân nơi đây mời một cốc nước chè xanh vừa nấu. Giản đơn, không cầu kỳ, nhưng khiến tôi lặng người vì xúc động. Chẳng biết do nước suối, do đất núi hay do bao lớp sương gió hun đúc nên từng chiếc lá chè, mà hương vị ấy lạ lùng và luyến lưu đến vậy. Chát đấy, rồi ngọt ngào đấy, khiến người ta cứ muốn uống thêm, thưởng thức thêm, muốn say thêm và nhung nhớ mãi...

Chè Đồ Sơn khác chè trung du và miền núi, nơi chè được trồng chủ yếu lấy búp non chế biến thành chè khô. Ở đó, cây chè được “uốn nắn” cho thấp (chỉ cao chừng 60-65cm), để tiện thu hái. Còn ở Đồ Sơn, chè mọc cao tự nhiên, bởi người dân chỉ hái lá tươi là chính. Mỗi cây chè cao vài mét, sống gắn bó với khí hậu khắc nghiệt vùng biển, nhưng càng khắc nghiệt, lá chè càng đậm hương. Đặc biệt, chè trồng ở sườn núi đón gió biển bao giờ cũng ngon hơn, đậm đà hơn, như thể vị mặn mòi của biển khơi đã thấm vào từng mạch lá, từng sợi gân chè.

Ngày nay, Đồ Sơn đang mở rộng vùng trồng chè, quảng bá loại đặc sản ít người biết đến này như một sản phẩm du lịch. Du khách có thể tản bộ giữa đồi chè, nghe chuyện chè, uống nước chè và mang một túi chè về làm quà như mang theo cả hương vị của núi Ngọc và hơi thở của biển.

Riêng tôi, lá chè chỉ nhỏ bé thế thôi mà gói ghém bao kỷ niệm tuổi thơ yêu dấu. Tôi còn nhớ một buổi trưa hè năm học lớp bốn, khi đi sinh hoạt Đoàn về giữa cái nắng ong ong như đổ lửa, cổ tôi khát khô, người vã mồ hôi. Mẹ đặt tay lên trán tôi, rót cho tôi cốc nước chè xanh. Tôi uống vội một hơi thật dài, cảm thấy cái vị chan chát mát lạnh lan khắp đầu lưỡi, thấm vào từng kẽ chân răng, nghe như có cơn gió từ biển thổi vào mát từng khúc ruột. Mẹ cười hiền hậu: “Chè Đồ Sơn đấy, uống từ từ thôi. Con đỡ khát chưa?”. Tôi mỉm cười gật đầu nhìn mẹ, và giây phút ấy, tôi bỗng nhận ra: tình mẫu tử nhiều khi chẳng cần phải nói thành lời, nó ấm áp và ngọt lành như chén chè xanh thơm ngon mẹ vừa mới hãm.

Giờ đây, mẹ đã già, không còn ra chợ sớm như xưa được nữa. Tôi thay mẹ đi chợ mua chè, nấu nước, hãm ấm chè nóng cho mẹ uống dần và chắt ra một bình nho nhỏ mang đến cơ quan. Tôi đã ngấm vào người thói quen của mẹ, chỉ chọn mua chè Đồ Sơn, dù bao nhiêu thức uống thơm ngon bày ra trước mắt. Mỗi lần rót chè, thấy màu nước xanh ánh vàng như mật, mùi thơm nhè nhẹ lan tỏa khắp phòng, tôi lại nhớ đến những buổi sáng xưa, nhớ dáng mẹ ngồi bên bếp lửa, tay nâng nắm lá chè như nâng cả một ngày tràn đầy hạnh phúc. Hóa ra với tôi, chè xanh Đồ Sơn không chỉ là thức uống; nó còn là ký ức, là hồn quê, là khoảng trời tuổi thơ dưới mái nhà bình yên mà tôi luôn tha thiết nhớ về…

Nguyễn Ánh Nguyệt