Ngồi giữa lòng thành phố náo nhiệt, tôi nhắm mắt và hình dung về Suối Giàng – không chỉ là một địa danh, mà là một thế giới riêng, nơi những cây chè Shan Tuyết cổ thụ sừng sững giữa biển mây, nơi mỗi búp chè trắng mịn như phủ tuyết mang theo hồn núi rừng và giọt mồ hôi của bao thế hệ người Mông, người Dao. Chè Shan Tuyết không chỉ là sản vật đặc trưng, mà còn là biểu tượng của niềm tin, của khát vọng vươn lên từ gian khó của đồng bào miền núi. Được vinh danh là sản phẩm OCOP tiêu biểu, chè Suối Giàng đang từng bước khẳng định chỗ đứng trên thị trường, mang trong mình giấc mơ chinh phục những đỉnh cao mới.
Gian khó chưa lùi bước – Khát vọng chưa từng ngơi nghỉ
Thế nhưng, ẩn sau hương thơm tinh tế của những búp chè là những vất vả thầm lặng mà đồng bào miền núi đang ngày ngày gánh vác. Cuộc sống ở Suối Giàng vẫn còn nhiều nỗi trăn trở: từ những con đường mòn gập ghềnh, mưa lũ chia cắt, đến việc thiếu thốn cơ sở hạ tầng khiến việc vận chuyển chè tươi gặp vô vàn khó khăn, ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị đầu ra.
Việc sản xuất chủ yếu dựa trên kinh nghiệm truyền đời, trong khi các yêu cầu kỹ thuật canh tác hiện đại vẫn còn là điều xa lạ với nhiều hộ dân. Chè vẫn được làm thủ công, sản lượng chưa ổn định, dẫn đến tình trạng dễ bị thương lái ép giá. Bà con còn thiếu kiến thức về tiêu chuẩn quốc tế như Organic, GlobalGAP – những tấm hộ chiếu không thể thiếu nếu muốn chè Suối Giàng thật sự hội nhập thị trường toàn cầu.
Một rào cản khác là vốn đầu tư và kỹ năng kinh doanh. Việc xây dựng nhà xưởng đạt chuẩn, mua sắm máy móc hiện đại hay tham gia vào chuỗi giá trị khép kín đều đòi hỏi chi phí lớn, trong khi khả năng tiếp cận các khoản vay ưu đãi của bà con lại rất hạn chế. Nhiều người làm chè vẫn chưa quen với việc tiếp thị, chưa hiểu hết xu hướng tiêu dùng mới, và gần như đứng ngoài dòng chảy sôi động của thương mại điện tử, thương mại quốc tế.
Thế nhưng, giữa những nhọc nhằn ấy, người dân Suối Giàng chưa từng từ bỏ khát vọng. Trên từng búp chè họ hái, là niềm tin vào một ngày mai tốt đẹp hơn – nơi sản phẩm của mình được trân trọng đúng giá trị, và cuộc sống của con cháu mình đỡ nhọc nhằn hơn hôm nay.
Xây đắp khát vọng từ chính người dân
Để chè Suối Giàng có thể thực sự vươn ra biển lớn, điều cần thiết nhất là một định hướng phát triển bền vững, xuất phát từ chính nội lực của cộng đồng. Đó là quá trình chuyển mình toàn diện – từ canh tác đến chế biến, từ xây dựng thương hiệu đến tổ chức hệ thống phân phối.
Trước hết, cần có những chương trình đào tạo bài bản cho người dân, giúp họ nắm vững kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hái và chế biến chè theo đúng tiêu chuẩn quốc tế. Song song, là đầu tư vào các nhà máy chế biến hiện đại, đặt ngay tại vùng nguyên liệu, để nâng tầm sản phẩm lên các dòng chè cao cấp – từ bạch trà, hồng trà đến chè Phổ Nhĩ – phù hợp với gu thưởng thức của các thị trường xuất khẩu.
Về mặt thương hiệu, chè Shan Tuyết Suối Giàng cần được kể lại một cách hấp dẫn hơn. Không chỉ là sản phẩm, đó phải là một câu chuyện sống động về một vùng đất thiêng, về những cây chè trăm tuổi, và về tấm lòng người giữ chè giữa lưng trời. Cần mạnh dạn đưa thương hiệu này ra thế giới, qua các hội chợ quốc tế, qua sàn thương mại điện tử xuyên biên giới, và qua cả những kênh du lịch trải nghiệm tại chỗ – nơi du khách được thưởng trà giữa mây núi và trò chuyện với chính người làm chè.
Và quan trọng nhất, mọi chiến lược phát triển phải lấy người dân làm trung tâm. Hợp tác xã do bà con làm chủ cần được củng cố cả về năng lực quản lý, kỹ năng kinh doanh và khả năng liên kết thị trường. Những chính sách hỗ trợ vốn, kỹ thuật, tiêu thụ sản phẩm phải được thiết kế sao cho bà con không chỉ làm chủ sản phẩm, mà còn làm chủ giá trị của chính sản phẩm ấy.
Theo: Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước