Sáng 20/11, Hội đồng nghiệm thu đề tài khoa học cấp viện năm 2024 do PGS.TS Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch Hiệp hội Bia – Rượu – Nước giải khát Việt Nam (VBA) làm Chủ tịch hội đồng đã tiến hành nghiệm thu đề tài nghiên cứu khoa học “Báo cáo đánh giá tác động của việc điều chỉnh tăng thuế Tiêu thụ đặc biệt đối với ngành Bia Việt Nam”.

 Đề tài do ông Nguyễn Khắc Quyền – Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương làm Chủ nhiệm và các cộng tác viên là các chuyên gia thuộc Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương, Viện Nghiên cứu Đồ uống Việt Nam, Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) và Tổng cục Thống kê.
 

PGS.TS Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch VBA, Chủ tịch Hội đồng nghiệm thu đề tài

Hội đồng nghiệm thu đề tài gồm PGS.TS Nguyễn Văn Việt – Chủ tịch VBA, Chủ tịch Hội đồng; ông Phạm Tuấn Khải, nguyên Vụ trưởng vụ Pháp luật Văn phòng Chính phủ, Phó Chủ tịch Hội đồng cùng các Thành viên Hội đồng là bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam, ông Bùi Trường Thắng – Phó Tổng giám đốc HABECO, ông Nguyễn Thanh Phúc – Giám đốc Đối ngoại cấp cao HEINEKEN Việt Nam, ông Dương Văn Minh – Giám đốc Pháp chế SABECO, bà Chu Thị Vân Anh – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA.

Ông Vũ Quang Hùng, nguyên Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu Chiến lược, Chính sách Công Thương trình bày báo cáo

Đề tài được thực hiện nhằm bổ sung phần đánh giá tác động của Bộ Tài chính trên các khía cạnh về tác động tới GDP, tăng trưởng GDP; Doanh thu, sản lượng của ngành; Tác động tới nguồn thu ngân sách từ thuế TTĐB và thuế TNDN; Tác động xã hội tới lao động và thu nhập; Tác động tới sự phát triển của các ngành trong chuỗi liên kết; Tác động đến giá sản xuất (chi phí sản xuất); Các tác động liên quan tói thị trường, hành vi người tiêu dùng, nguy cơ gia tăng bia chất lượng kém, hàng giả, nhái…

Thay mặt nhóm chuyên gia Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương và Tổng cục Thống kê, bà Nguyễn Minh Thảo trình bày tác động kinh tế của đề tài

Bên cạnh việc đo lường và đánh giá tác động mang tính định lượng, báo cáo sẽ cung cấp và phân tích thêm các thông tin về tổng quan, thực trạng ngành bia trong bối cảnh kinh tế xã hội của Việt Nam, quá trình tăng thuế TTĐB với ngành bia và các tác động liên quan.

Ông Phạm Tuấn Khải, nguyên Vụ trưởng vụ Pháp luật Văn phòng Chính phủ, Phó Chủ tịch Hội đồng phản biện đề tài

 
Nghiên cứu này nhằm đánh giá toàn diện các tác động của đề xuất tăng thuế TTĐB đối với ngành bia theo 3 phương án, bao gồm 2 phương án của Bộ Tài chính và phương án 3 là phương án do VBA đề xuất (2027 tăng 5%, 2029 tăng 5%, năm 2031 tăng 5% để đạt 80%).

Bà Chu Thị Vân Anh – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký VBA phản biện đề tài

Nghiên cứu này được thực hiện trên cơ sở kết hợp các phương pháp nghiên cứu khác nhau, trong đó đo lường định lượng dựa trên hệ thống đầu vào – đầu ra (I-O phiên bản 2022) và các dữ liệu chính liên quan sẵn có.

Bà Nguyễn Thị Cúc – Chủ tịch Hội Tư vấn thuế Việt Nam

Xét chung về tác động kinh tế, cả 3 phương án tăng thuế đều ảnh hưởng tới sản xuất của ngành bia, từ đó làm giảm sản xuất của 21 ngành làm đầu vào cho ngành bia trong nền kinh tế. Khi tăng thuế TTĐB đối với bia thì nguồn thu ngân sách Nhà nước (NSNN) từ thuế sản phẩm (thuế gián thu) trong cả 3 phương án đều tăng. Nhưng nguồn thu NSNN từ thuế gián thu chỉ tăng trong ngắn hạn. Mặt khác, việc tăng thuế ảnh hưởng trực tiếp đến cơ hội việc làm và thu nhập của người lao động, Hệ quả là làm suy giảm GDP của nền kinh tế. Tuy vậy, với phương án 3 là lựa chon phù hợp hơn bởi vẫn đảm bảo được tăng thu NSNN, nhưng gây tác động ít tiêu cực hơn tới ngành bia và 21 ngành trong nền kinh tế, do đó mức độ ảnh hưởng tới GDP và tăng trưởng GDP cũng thấp hơn. Hơn nữa, phương án này cũng đảm bảo tính cân bằng với mục tiêu xã hội, đảm bảo mức độ bền vững về thu nhập của người lao động. 
 

Ông Bùi Trường Thắng – Phó Tổng giám đốc HABECO

Kết quả phân tích trong báo cáo rất hữu ích trong việc cung cấp thêm cơ sở khoa học, có giá trị ứng dụng thực tiễn cao, đặc biệt là phục vụ cung cấp thông tin trực tiếp cho các ĐBQH, để các nhà hoạch định chính sách và các bên liên quan tham khảo trong quá trình xây dựng, tham vấn và góp ý đối với dự án Luật Thuế TTĐB (sửa đổi).

Ông Nguyễn Thanh Phúc – Giám đốc Đối ngoại cấp cao HEINEKEN Việt Nam

 Báo cáo được đánh giá cao về tính chuyên nghiệp, bài bản, công phu, khoa học dựa trên các phương pháp nghiên cứu và nguồn số liệu chính thống, tin cậy. Đề tài có khả năng ứng dụng và sẽ là tài liệu bổ ích để cơ quan soạn thảo, các nhà hoạch định chính sách, Quốc Hội tham khảo. Bên cạnh những kết quả đạt được, Hội đồng Nghiệm thu đề tài cũng đã thẳng thắn chỉ ra những mặt bổ sung hoàn thiện, đồng thời đưa ra một số góp ý để nhóm tác giả tiếp tục hoàn thiện đề tài được tốt hơn.

Ông Dương Văn Minh – Giám đốc Pháp chế SABECO

Kết thúc buổi nghiệm thu, Hội đồng nghiệm thu đã thống nhất thông qua đề tài với kết quả đánh giá xếp loại Xuất sắc. Các ý kiến phản biện và các thành viên Hội đồng đều đánh giá rất cao về Đề tài rất có giá trị đối với ngành và là cơ sở khoa học, có giá trị tham khảo đối với các cơ quan hoạch định chính sách.

Kim Anh