“Nguyên tắc chung là hài hòa giữa yêu cầu bảo vệ sức khỏe của người dân, mục tiêu thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội...”
Phiên họp 43 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội diễn ra trong các ngày 10,11 và 14/3 để cho ý kiến về nhiều dự án luật quan trọng, trong đó có nội dung Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi), Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi)... Tại kỳ họp thứ 8, Quốc hội đã thảo luận và cho ý kiến đối với dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, với 134 lượt ý kiến tại tổ và tại hội trường. Trong thời gian vừa qua, cơ quan thẩm tra là Ủy ban Kinh tế và Tài chính đã phối hợp rất nhịp nhàng với cơ quan soạn thảo đã chỉnh lý và hoàn thiện dự thảo luật gửi tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội. Trong đó có rất nhiều nội dung 2 cơ quan đã tạo được sự thống nhất, ví dụ như về đối tượng không chịu thuế tại Điều 3, về đơn vị tính mức thuế tuyệt đối đối với thuốc lá điếu, về thuế suất đối với rượu, bia, thuốc lá và về hiệu lực thi hành. Tuy nhiên, bên cạnh các nội dung đã được thống nhất cũng còn khá nhiều các nội dung chưa thống nhất giữa 2 cơ quan.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội tập trung cho ý kiến về 6 nhóm vấn đề: Vấn đề thứ nhất, liên quan đến điểm h khoản 1 Điều 2 quy định về linh kiện điều hòa. Vấn đề thứ hai là quy định về thẩm quyền của Chính phủ trong việc sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế và đối tượng không chịu thuế. Vấn đề thứ ba là về thuế suất đối với nước giải khát có đường, xe ô tô pick - up chở hàng cabin kép. Vấn đề thứ tư là về thuế suất đối với thuốc lá, rượu bia. Báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, mặc dù cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra đều thống nhất lựa chọn phương án 2, tuy nhiên đọc hồ sơ thì thấy trong quá trình thảo luận cũng còn các ý kiến khác nhau về mức thuế suất, lộ trình để tăng mức thuế này, bây giờ trong dự thảo vẫn có 2 phương án đề nghị Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến đối với 2 phương án này. Vấn đề thứ năm là về thuế suất đối với xe ô tô hybrid. Vấn đề thứ sáu là về tổ chức thực hiện ở Điều 12, cơ quan soạn thảo đề nghị vẫn giữ, còn cơ quan thẩm tra thì đề nghị bỏ.
Phát biểu tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đánh giá cao sự phối hợp của cơ quan chủ trì thẩm tra và cơ quan chủ trì soạn thảo với rất nhiều vòng làm việc để đưa ra Thường vụ phiên họp hôm nay. Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu: “Tôi được biết vào ngày 7/3, dự thảo Luật Thuế Tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) có một góp ý của đại diện các hiệp hội doanh nghiệp cũng phát biểu nhiều chiều. Tôi đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu thêm, trong này người ta lo ngại nếu tăng thuế đột ngột đối với rượu, bia, bổ sung nước giải khát có đường vào diện thu thuế sẽ làm giảm sức mua, ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế. Vấn đề này tôi đề nghị Bộ Tài chính giải thích thêm, các doanh nghiệp mong muốn có lộ trình tăng thuế phù hợp để khoan sức doanh nghiệp trong bối cảnh thị trường nhiều khó khăn. Vấn đề này các đồng chí tính toán thêm”.
“Đối với 3 nhóm nội dung lớn mà cơ quan thẩm tra, cơ quan soạn thảo đã thống nhất phương án giải trình, tiếp thu, tôi cũng đề nghị các cơ quan tiếp tục rà soát, thể hiện thành quy định phù hợp trong sửa luật lần này đảm bảo về mặt nội dung cũng như kỹ thuật lập pháp. Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) là các doanh nghiệp rất quan tâm, sửa đổi ban hành làm sao để đảm bảo sản xuất, kinh doanh được tăng trưởng tốt hơn, đảm bảo được nguồn thu cho ngân sách nhà nước để thực hiện. Tôi thấy luật này là một luật có tính chuyên môn, chuyên ngành, bản dự thảo khoảng 15 trang có bỏ một số nội dung qua góp ý. Tôi đề nghị qua cuộc họp hôm nay các đồng chí tiếp tục thống nhất phương án giải trình, tiếp thu để khi trình ra Quốc hội có tính thuyết phục” - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.
Tại Phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đã có các ý kiến đối với một số nội dung cụ thể như:
Về đối tượng chịu thuế Điều 2, tại khoản 1 Điều 2 quy định hàng hóa là sản phẩm hoàn chỉnh không bao gồm linh kiện để lắp ráp các hàng hóa này. Tôi đề nghị chúng ta bổ sung lập luận của cơ quan soạn thảo về việc giữ quy định này, bổ sung sao cho thuyết phục, chặt chẽ. Trường hợp theo phương án Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính đề xuất là bỏ quy định này thì trong dự thảo nên có quy định giao cho Chính phủ quy định chi tiết Điều 2 để áp dụng thống nhất trong quá trình thực hiện.
Việc giao Chính phủ sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế, tôi tán thành phương án của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính, không quy định nội dung này trong dự thảo luật, đảm bảo tính rõ ràng, ổn định của quy định về đối tượng chịu thế, đồng thời phù hợp với thẩm quyền đã được quy định của Quốc hội, Chính phủ.
Về đối tượng không chịu thuế ở Điều 3. Việc giao Chính phủ sửa đổi, bổ sung đối tượng không chịu thuế tương tự nội dung giao Chính phủ sửa đổi, bổ sung đối tượng chịu thuế. Tôi tán thành phương án của Thường trực Ủy ban Kinh tế và Tài chính là không quy định nội dung này trong dự thảo luật.
Về thuế suất và mức thuế đối với thuốc lá, rượu bia, nước giải khát có đường, xe ô tô pickup chở hàng. Việc tăng thuế suất đối với một số mặt hàng này, ví dụ thuốc lá, rượu, bia sẽ góp phần định hướng tiêu dùng. Chúng ta cần phải có tính toán, lộ trình tăng thuế suất sao cho phù hợp, hạn chế tác động tiêu cực đến người dân ở vùng trồng nguyên liệu, các doanh nghiệp phụ trợ, người lao động tại doanh nghiệp, tránh tạo cơ hội cho thuốc lá lậu, rượu, bia phát triển...
Tôi đề nghị Bộ Tài chính, cơ quan thẩm tra tiếp tục trao đổi nội dung này; tham vấn kỹ ý kiến của các bộ, ngành liên quan, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, các hiệp hội doanh nghiệp để bổ sung thêm thông tin, dữ liệu cho phương án báo cáo Quốc hội tại kỳ họp tới; nghiên cứu làm rõ hơn phương án dự thảo luật đề xuất sẽ tác động như thế nào đến sản lượng, giá bán sản phẩm, tỷ trọng thuế trên giá bán lẻ, việc giảm tiêu dùng.
Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn lưu ý cần có luận chứng và dẫn chứng cụ thể để Báo cáo tiếp thu, giải trình trình Quốc hội có tính thuyết phục.
“Theo tôi, nguyên tắc chung là hài hòa giữa yêu cầu bảo vệ sức khỏe của người dân, mục tiêu thúc đẩy sản xuất, kinh doanh, phát triển kinh tế - xã hội không cản trở hoạt động bình thường của doanh nghiệp, kết hợp tham khảo kinh nghiệm quốc tế đảm bảo phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của Việt Nam. Tôi nhắc lại một lần nữa là Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) lần này các doanh nghiệp rất quan tâm, mình sửa đổi để quản lý, phát triển chứ không vì sửa đổi này mà ngăn cản chuyện này, chuyện nọ làm cho kinh tế đất nước không phát triển. Các đồng chí làm rất kỹ, có nhiều chiều chứ không phải một chiều. Do đó, chúng ta làm chặt chẽ, thận trọng để trình Quốc hội quyết định vấn đề này cho chính xác” - Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nhấn mạnh.
Phát biểu tại Phiên họp, ông Hoàng Thanh Tùng - Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết: Liên quan đến Điều 8 về thuế suất ở mức thuế tuyệt đối. Chúng tôi thấy rằng dự thảo luật đề xuất tăng thuế suất và bổ sung mức thuế tuyệt đối với số mặt hàng có hại sức khỏe người tiêu dùng hoặc có nguy cơ gây hại sức khỏe nếu lạm dụng sử dụng nhiều như thuốc lá, rượu, bia là phù hợp với chủ trương Đảng, Nhà nước. Tuy nhiên, cũng phải tính đến bối cảnh những chủ trương của Đảng, Nhà nước trong năm 2025 đã được xác định trong Nghị quyết 192 vừa qua của Quốc hội để bổ sung kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025 với mục tiêu tăng trưởng 8% đề ra yêu cầu tiếp tục thúc đẩy, có những giải pháp mạnh mẽ để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo yêu cầu tăng trưởng, cho nên đề nghị xem xét tính toán tác động mức tăng của từng phương án đối với thuế tiêu thụ đặc biệt đây để có lựa chọn phù hợp, một mặt bảo đảm mục tiêu hạn chế tiêu dùng đối với mặt hàng xa xỉ, mặt khác tránh gây tác động lớn đến hoạt động sản xuất, kinh doanh có thể ảnh hưởng đến mục tiêu mà Nghị quyết 192 của Quốc hội đã đề ra...”.
Dự thảo luật này sau khi tiếp thu ý kiến kết luận của Ủy ban Thường vụ Quốc hội tại phiên họp hôm nay thì đủ điều kiện để trình Quốc hội xem xét, quyết định tại kỳ họp sắp tới. Trường hợp giữa Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Chính phủ vẫn còn những nội dung có ý kiến khác nhau thì tôi đề nghị báo cáo đầy đủ với Quốc hội để Quốc hội xem xét, quyết định.
Đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra sẽ tiếp tục phối hợp để giải trình đầy đủ các các ý kiến
Phát biểu tại Phiên họp, ông Phan Văn Mãi - Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội cho biết: Cơ quan chủ trì thẩm tra sẽ phối hợp với cơ quan chủ trì soạn thảo, các cơ quan tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội hôm nay để tiếp tục hoàn thiện.
Chủ tịch Quốc hội có nêu ý kiến chỉ đạo, đó là sẽ tham vấn VCCI và các hiệp hội. Trong thời gian vừa qua, chúng tôi nhận được rất nhiều ý kiến từ phía các doanh nghiệp và từ phía các hiệp hội, thực hiện ý kiến chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội, chúng tôi cùng cơ quan soạn thảo sẽ có tham vấn với VCCI. Thật ra đây cũng là một cuộc để lắng nghe nhau, đối thoại với nhau để cuối cùng đạt được một phương án. Quan điểm cá nhân chúng tôi ví dụ xe hybrid, tức là đã sử dụng ít đi một phần xăng là khuyến khích, xe điện càng khuyến khích, sử dụng thuốc lá, rượu bia là hạn chế, còn lại chúng ta nên có mức thuế và lộ trình. Quan điểm như thế, tôi nghĩ chúng ta sẽ có một cuộc tham vấn và đối thoại với các hiệp hội, các doanh nghiệp. Phần này chúng tôi sẽ tổ chức ngay để có được sự thống nhất...
Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết: Về cơ bản Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với các nội dung trong dự thảo báo cáo tiếp thu, giải trình và phương án xử lý dự thảo luật. Đề nghị Ủy ban Kinh tế và Tài chính tiếp tục phối hợp với cơ quan soạn thảo để tiếp thu ý kiến đại biểu Quốc hội, tiếp thu ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để hoàn thiện các hồ sơ trình ra Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp sắp tới, đáp ứng các yêu cầu đặt ra khi sửa đổi luật và theo phương án phải đổi mới trong công tác xây dựng luật pháp.
Đối với các vấn đề cụ thể. Nhiều nội dung đã được các cơ quan thống nhất trong buổi làm việc ngày hôm nay. Như ý kiến chỉ đạo của đồng chí Chủ tịch Quốc hội, những nội dung gì đã thống nhất thì 2 cơ quan tiếp tục phối hợp bảo đảm về nội dung cũng như về kỹ thuật lập pháp.
Hôm nay cũng còn các nội dung có ý kiến khác nhau như về vấn đề thuế suất, lộ trình tăng thuế đối với thuốc lá, rượu, bia, nước giải khát có đường, xe ô tô pickup chở hàng cabin kép, xe ô tô hybrid và đối với quy định tại Điều 12 có liên quan đến Nghị quyết 173 nhưng Chính phủ vẫn muốn có quy định khung để trong trường hợp có thuốc lá mới thì vẫn có cơ chế xử lý. Đây là những vấn đề vẫn còn ý kiến khác nhau thì đề nghị 2 cơ quan tiếp tục rà soát, trao đổi để có phương án thống nhất và như chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội là tiếp tục làm việc với các cơ quan có liên quan như VCCI, các cơ quan khác để trong các phương án khác nhau đó nếu không thống nhất được thì phải có cơ sở chính trị là gì, căn cứ pháp lý là như thế nào, cơ sở thực tiễn là như thế nào và có những đánh giá về ưu điểm, nhược điểm của các phương án đưa ra trên tinh thần bảo vệ sức khỏe của người dân, tránh ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp và tránh ảnh hưởng tới điều hành tăng trưởng, phát triển kinh tế - xã hội theo chỉ đạo chung.
Đề nghị cơ quan soạn thảo, cơ quan thẩm tra sẽ tiếp tục phối hợp để giải trình đầy đủ các các ý kiến. Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ giao cho Ủy ban Kinh tế và Tài chính chủ trì, phối hợp với Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan nghiên cứu tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội để rà soát, hoàn thiện Báo cáo giải trình, tiếp thu dự thảo luật và các tài liệu liên quan, thực hiện các bước công việc theo quy định bảo đảm chất lượng và tiến độ dự án luật trình Quốc hội xem xét, quyết định; đề nghị Chính phủ có các ý kiến chính thức bằng văn bản đối với các nội dung trong dự thảo Báo cáo tiếp thu, giải trình chỉnh lý và gửi cho Ủy ban Thường vụ Quốc hội theo như đề nghị của Ủy ban Kinh tế và Tài chính là trước ngày 20/3 để các cơ quan của Quốc hội có thời gian thẩm tra hoàn thiện dự thảo luật.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng cho ý kiến về Luật Thuế thu nhập doanh nghiệp (sửa đổi). Về nội dung này, tinh thần chỉ đạo của Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn là doanh nghiệp có phát triển được thì đất nước mới phát triển được, đất nước mới có nguồn thu ngân sách. Làm sao để năm 2025 đạt mục tiêu tăng trưởng 8% trở lên, giai đoạn 2026-2031 đảm bảo tăng trưởng 2 con số... Chính vì thế, việc gì làm ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách nhà nước thì phải hết sức chú ý, làm sao phải bồi dưỡng nguồn thu, thu đúng, thu đủ, không tận thu. Doanh nghiệp khó khăn thì sẽ ảnh hưởng đến nguồn thu ngân sách và phát triển kinh tế đất nước.
Anh Nguyễn